बारा २ को उपनिर्वाचन : चुनावी गणितले उपेन्द्र यादव अगाडि

वीरगन्ज,२ बैशाख : बारा निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ को उपनिर्वाचनमा बाँकी दुई क्षेत्रको उपनिर्वाचनभन्दा चासो र चर्चा बढी छ । कारण हो सत्ता गठबन्धन पाँच दलका साझा उम्मेदवार जनता समाजवादी पार्टी नेपाल (जसपा) का अध्यक्ष उपेन्द्र यादवको उम्मेदवारी । र, यादवलाई जसरी पनि हराएर संसद् प्रवेश गर्न नदिने जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा. चन्द्रकान्त राउत (सिके) को घेराबन्दी ।

जनमत पार्टीले माओवादी केन्द्रका नेता शिवचन्द्र कुशवाहालाई चुनावअघि भित्र्याएर उम्मेदवार बनाएको छ । जनमतबाट उम्मेदवार कुशवाहा भए पनि मतदाताको दैलोमा मत माग्न सिके बढी सक्रिय छन् । जसपाको बलियो संगठनको जगमा चुनाव लडेका यादवसँग नेपाली कांग्रेस, लोसपा, माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीको समर्थन छ । घरदैलोमा यादवसँग समर्थक दलका स्थानीय नेता र जनप्रतिनिधि सँगसँगै हुन्छन् ।

२०७४ अघिको सांगठनिक शक्तिभन्दा २०७४ यता यस क्षेत्रमा जसपाले शक्ति आर्जन गरेको स्थानीय बताउँछन् । यस क्षेत्रमा २०७४ को निर्वाचनमा तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम (हाल जसपा) का रामसहाय यादव निर्वाचित भएका थिए । यादवले २८ हजार १ सय ८५ मत ल्याएर जित्दा कांग्रेसका राधेचन्द्र यादवले १५ हजार ७ सय ९० मत पाए। माओवादीका शिवचन्द्र कुशवाहाले ४ हजार ७ सय १२ मत पाएका थिए ।

प्रतिनिधिसभा निर्वाचन २०७९ मा यस क्षेत्रबाट जसपा र एमालेका साझा उम्मेदवार बनेका जसपा नेता रामसहाय यादवले १३ हजार ८ सय २२ मत पाएर जित हासिल गरे। कांग्रेस–माओवादी गठबन्धनबाट उठेका माओवादीका शिवचन्द्र कुशवाहाले १३ हजार ४ सय ६८ मत पाए । जसपाबाटै बागी उठेका रामकिशोर प्रसाद यादवले ११ हजार ४३ मत पाएका थिए ।

मंसिरको चुनावमा यस क्षेत्रबाट राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको उम्मेदवार नै थिएनन् । स्वतन्त्र भने धेरैजना उठेका थिए, तीमध्ये अरूण ज्ञवालीले ७ हजार ६ सय ९८ मत ल्याएका थिए । यहाँ जनमत पार्टीले २७ सय २५ र नागरिक उन्मुक्तिले ११ सय ११ मत पाएका थिए ।

बारा २ को चुनावी गणित

बारा २ मा ६ वटा स्थानीय तहका ४४ वडा समेटिएका छन् । गत स्थानीय चुनावमा ४४ मध्ये १५ वडा जसपाले एक्लै जितेको छ भने नेपाली कांग्रेसले १३ वटा वडाध्यक्ष जितेको छ । माओवादीले जितेका दुई र एकीकृत समाजवादी तथा लोकतान्त्रिक समाजवादीले जितेका एकएक वडासमेत जोड्दा सत्ता गठबन्धनका भागमा ३४ वडा पर्दछन् । एमालेले १० वटा वडा जितेको छ ।

एमालेले जितेका वडा र पालिकामा पनि कांग्रेस–जसपाको गठबन्धन बन्दा एमालेको मत कम हुने देखिन्छ । कारण, बारा–२ मा जसपा र कांग्रेस नै पहिलो र दोस्रो शक्ति हुन् । यसलाई वडा तहको शक्ति सन्तुलनले पुष्टि गर्छ ।

जस्तो–क्षेत्र नम्बर २ मा पर्ने कोल्हबी नगरपालिकाको वडा नम्बर ८ मा २७ सय मतदाता छन् । यहाँ एमालेले वडाध्यक्ष जितेको छ, तर दोस्रो र तेस्रो रहेका कांग्रेस र जसपाको मत जोड्दा एमाले कमजोर हुन जान्छ । एमालेले पालिका प्रमुख जितेको पचरौता नगरपालिकामा पनि जसपा र कांग्रेसको गठबन्धन हुँदा एमाले स्वतः अल्प मतमा पर्छ ।

यस निर्वाचन क्षेत्रमा पर्ने करैयामाई गाउँपालिका र देवताल गाउँपालिका प्रमुख जसपाले जितेको छ । ३३ हजार मतदाता रहेको महागढीमाई नगरपालिको मेयर कांग्रेसले जितेको छ, जहाँ जसपाको मत दोस्रो स्थानमा छ । जसपाले प्रमुख जितेको देवताल गाउँपालिकाका कुल ७ वडामध्ये कांग्रेस र जसपाले ३–३ वटा जितेका छन् भने लोसपाले एउटा जितेको छ । एमाले, जनमत कसैले पनि यहाँ जितेका छैनन् ।

करैयामाई गाउँपालिकाका कुल ८ वडामध्ये सत्ता गठबन्धनले ६ र एमालेले २ वडा जितेका छन् । जनमतले एउटै जितेको छैन । पचरौता नगरपालिकामा एमाले र जसपाले ४–४ वडा जितेका छन् भने लोसपाले एउटा जितेको छ । यहाँ पनि कांग्रेस–जसपा गठबन्धनको भोट एउटा ठाउँमा हुँदा एमाले स्वतः कमजोर हुन्छ । जनमत यहाँ पनि छैन ।

मंसिरमा यस निर्वाचन क्षेत्रभरिबाट करिब २७ सय मत ल्याएको जनमत पार्टीले ४४ मध्ये एउटा पनि वडा जितेको छैन । स्थानीय तहमा उसका उम्मेदवार प्रतिस्पर्धामै आएको देखिँदैन । माओवादीको मत कुशवाहाभन्दा बढी आम जनता पार्टीका अध्यक्ष प्रभु साहले आफ्ना उम्मेदवार अरूण ज्ञवालीतर्फ ट्रान्सफर गराउन सक्ने सम्भावना बढी छ ।

सिके राउत उम्मेदवारी दर्तादेखि नै बारामै बसेर उपेन्द्र यादवलाई हराउने रणनीति बुनिरहेका छन् । राउतले गढीमाई मन्दिरछेउमा कार्यालय स्थापना गरेका छन् । राउतलाई अहिलेसम्मको गणितले भने पटक्कै साथ दिएको छैन । उनी आफ्ना उम्मेदवारको पक्षमा मत माग्नुभन्दा पनि यादवबारे भ्रम फिँजाउन सक्रिय रहेको कोल्हबीका राकेश यादवले बताए । यस क्षेत्रको गणितले जनमत पार्टीको अवस्था एमालेको भन्दा कमजोर देखाउँछ ।

करिब ३० प्रतिशत यादव जातिको बसोबास रहेको यो क्षेत्र भारतीय सीमासँग जोडिएको छ । विकासका पूर्वाधार खासै नबनेको र कृषिमा निर्भर रहेको यस क्षेत्रमा करिब दुईतिहाई मधेशी समुदायको बसोबास छ ।

जसपाको बलियो संगठनात्मक पकड रहेको यस क्षेत्रमा कांग्रेस र माओवादीले समेत साथ दिँदा उपेन्द्र बलियो देखिन्छन् । तर सिके राउतले सप्तरीबाट आएर उठेको प्रचार भइरहेकाले यादवमाथि पनि जित निकाल्नु चुनौतीपूर्ण भने पक्कै छ ।

कुल २ लाख ३ हजार जनसंख्या रहेको बारा २ मा १ लाख ५ हजार २ सय ४८ जना मतदाता छन् । यादवपछि क्रमशः मुस्लिम, वैश्य, दलित समुदायका मतदाता रहेका छन् । पहाडे समुदायको प्रभाव कमै छ ।

२०६४ साल पहिला यादव समुदायले प्रतिनिधित्व गरेको यो क्षेत्रमा २०६४ सालमा माओवादीबाट शिवचन्द्र कुश्वाहाले प्रतिनिधित्व गरेका थिए । त्यसपछि २०७० मा भएको संविधानसभा निर्वाचनमा कांग्रेसका रामअयोध्या यादवले प्रतिनिधित्व गरे । त्यसपछि २०७४ र २०७९ सालमा भएको प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनमा रामसहाय प्रसाद यादव निर्वाचित भए ।

The post बारा २ को उपनिर्वाचन : चुनावी गणितले उपेन्द्र यादव अगाडि appeared first on Madhes Khabar.